“Vô” nghĩa là không. “Minh” nghĩa là sự sáng suốt của Trí. Vậy “Vô minh” nghĩa là sự ngu dốt, thiếu hiểu biết, hoặc quá động loạn của Trí. Một cách cụ thể hơn nữa cho sự Vô minh, đó chính là: Sự động loạn của Tâm Trí. Chính sự động loạn này, làm thoái hoá đi “Sự thấu hiểu”. Tâm Trí chạy theo tạp niệm, suy tưởng miên man không ngừng, dục vọng nổi lên không có sự kiểm soát của Ý thức. Đó chính là Vô minh.

Vô minh là gì?

Bản chất của việc tu hành không phải là triệt phá bản ngã mà là: "Sự thấu hiểu”. Chính sự thấu hiểu về bản ngã, cách nó sinh khởi, hoạt động và vận hành. Thấu hiểu từ những thành tố cấu tạo nên bản ngã. Chính “sự thấu hiểu trọn vẹn” mới giúp ông vượt ra ngoài tất cả. “Bản ngã” sinh ra là để chính ông học hỏi và trưởng thành từ sự sinh ra của nó. Ông phải thật lắng tâm lắng nghe, quan sát, thấu hiểu cái bản ngã của chính ông. Và khi ông đã thấu hiểu trọn vẹn về chính nó thì bản ngã tự động tiêu biến hoàn toàn.

Thấu hiểu bản ngã

Khổ đau đến từ bản ngã thô trược. Bản ngã thô trược được hình thành chủ yếu bởi chính một cái Tâm Trí thường xuyên so sánh, đối chiếu. Và mong cầu được thoả mãn. Sự so sánh, đối chiếu sẽ tạo ra cảm giác của sự hơn thua. Sự so sánh, làm chính ông muốn được sự tôn vinh hoặc tôn trọng. Và khi người khác không tôn trọng ông, ông cảm thấy sự tổn thương. Cái tổn thương nó đến từ việc không thoả mãn được bản ngã.

Nguồn gốc khổ đau

“Bản ngã tiêu cực” luôn có những lề lối, nết tư duy và suy tưởng tiêu cực. Bản ngã tiêu cực, thường xuyên kiểm soát Tâm Trí và sản sinh ra các ý niệm tiêu cực về cuộc sống.“Bản ngã tích cực” nó luôn chối bỏ cái tiêu cực, và mong muốn những điều tốt đẹp được diễn ra với chính nó. Bản ngã tích cực, kiểm soát và giành giật lại Tâm Trí từ “bản ngã tiêu cực” và sản sinh ra các ý niệm tích cực về cuộc sống.“Bản ngã tiêu cực” nó rất sợ người khác bắt bài nó. Nó sẽ tìm mọi cách để che đậy cái bộ mặt thật của chính nó. Và ông rất ngại việc đối diện với những điều tiêu cực diễn ra trong Tâm Trí của ông.

Bản ngã

Aloha Tuấn: Một em bé “chửi thẳng” vào mặt cô giáo nó.Người A, một Tâm Trí suy diễn: “Đứa trẻ thật mất dạy”.Người B, một Tâm Trí suy diễn: “Đứa trẻ thật gan dạ & có tư bản lĩnh”Người C, một Tâm Trí suy diễn: “Chắc ba mẹ nó không biết dạy con”.Người D, một Tâm Trí suy diễn: “Nếu mình là giáo viên, tin mình sẽ cho đứa trẻ đó một bài học nhớ đời”Còn Người Giác ngộ, chỉ nhìn như bản chất chỉ là: “Đứa trẻ đang “chửi thẳng” vào mặt cô giáo nó. Hết!” Và chỉ biết có thế. Ngoài ra không có bất cứ phân tích, suy diễn và lý luận gì thêm.

Như thế nào, gọi là bản chất vạn vật “như nó là”?

Thực hành việc quan sát nội tâm của chính mình. Ý thức được mọi sinh khởi và hiện diện trong Tâm Trí và tự vấn chính mình: “Những sự sinh khởi tạp niệm này đến từ đâu? Vì sao nó xuất hiện”. Quá trình quan sát Tâm Trí và tự vấn đó sẽ giúp ta thấu hiểu sâu sắc những nguyên nhân hình thành.

Quan sát nội tâm

“Cái điện thoại này” của Ta, chứ nó không phải là Ta. “Cái nhà này” của Ta, chứ nó không phải là Ta. “Chiếc xe này” của Ta, chứ nó không phải là Ta. “Thân xác này của Ta, chứ nó cũng không phải là Ta. “Trí này của Ta, chứ Trí đó cũng không phải là Ta.“Tâm này của Ta, chứ Tâm đó cũng không phải là Ta“Cảm xúc này hiện diện trong Tâm Trí của Ta, chứ Cảm xúc đó cũng không phải là Ta”.

"Của ta" không "là ta"

Aloha Tuấn: Ông đang hiểu sai giữa “mong cầu” & “khát vọng” rồi đó. Cái mà ông đang muốn hỏi Ta là “khát vọng” chứ không phải gọi là “mong cầu”. Mong cầu tạo ra đau khổ, nhưng khát vọng thì không.Hỏi: Nó khác nhau chỗ nào?Aloha Tuấn: Sự khác nhau căn bản nằm ở 2 chữ: Niềm tinMong cầu = Ý niệm mong muốn + không có niềm tin vào điều mình muốn.Khát vọng = Ý niệm mong muốn + có niềm tin mãnh liệt vào điều mình muốn.